Με διευκρινιστικές εγκυκλίους, ΙΚΑ και ΟΑΕΕ καθαρίζουν τους όρους και τις προϋποθέσεις συμμετοχής των απολυμένων και ανέργων στις δύο αυτές ρυθμίσεις των μνημονιακών νόμων, που προεξοφλώντας την υψηλή ανεργία επιδιώκουν να μειώσουν κατά τι τις συνέπειες της ανεργίας - απόλυσης.
Όσον αφορά στη δυνατότητα αυτασφάλισης απολυμένων ηλικίας από 55 έως 64 ετών, των οποίων η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου, πλήρους ή μερικής απασχόλησης, καταγγέλλεται, ανεξάρτητα αν πρόκειται για ομαδικές ή μεμονωμένες απολύσεις, στο ΙΚΑ, οι εγκύκλιοι προβλέπουν αναλυτικά ότι δικαιούχοι είναι:
α) Άνεργοι επί 3 τουλάχιστον συνεχείς μήνες, εξακολουθούν να είναι άνεργοι και κατέχουν κάρτα ανεργίας ανανεούμενη ανά μήνα.
β) Έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους κατά την ημερομηνία καταγγελίας της σύμβασης και δεν έχουν υπερβεί το 64ο έτος της ηλικίας τους κατά την ίδια ημερομηνία.
γ) Κατά την υποβολή της αίτησης για υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση δεν έχουν ασφαλιστική αναπηρία άνω το 67%.
δ) Ο υπολειπόμενος χρόνος για την συμπλήρωση του ελάχιστου αριθμού ημερών ασφάλισης για την θεμελίωση πλήρους συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος στο ΙΚΑ να μην υπερβαίνει τα 5 χρόνια (1.500 ένσημα).
Σκοπός των ανωτέρω διατάξεων είναι η αυτασφάλιση υπό την προϋπόθεση ότι έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον δεκαπέντε (15) έτη ασφάλισης ή 4.500 ημέρες σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης, παραμένουν άνεργοι και υποβάλλουν σχετικό αίτημα εντός διμήνου από την καταγγελία της σύμβασης εργασίας.
Η δαπάνη βαρύνει τον προϋπολογισμό του κλάδου «Λογαριασμός για την Απασχόληση και την Επαγγελματική Κατάρτιση (ΛΑΕΚ)» του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ).
Δικαιούχοι είναι οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ των οποίων καταγγελθεί η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου, πλήρους ή μερικής απασχόλησης, ανεξάρτητα αν πρόκειται για ομαδικές ή μεμονωμένες απολύσεις μέσα στο 2012 .
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, εξαιρούνται:
• Οι συνταξιούχοι από ίδιο δικαίωμα όλων των φορέων ασφάλισης και του δημοσίου, καθώς και όσοι κατά το χρόνο καταγγελίας της σύμβασης εργασίας έχουν συμπληρώσει αθροιστικά τόσο το όριο ηλικίας όσο και τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης για λήψη
πλήρους σύνταξης γήρατος εξ ιδίου δικαιώματος.
• Οι απολυόμενοι από επιχειρήσεις που διέπονται, όσον αφορά στην πρόσληψη του προσωπικού τους, από τις διατάξεις του ν. 2190/1994
• Οι κατ΄ οίκον εργαζόμενοι, όπως αναφέρονται στην περίπτωση α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 20 του ν. 3863/2010,
• Οι απολυόμενοι των οποίων η σύμβαση καταγγέλθηκε από υπαιτιότητά τους και
• Οι απολυόμενοι των οποίων ο εργοδότης είναι σύζυγος ή συγγενής Α’ βαθμού.
Οι δικαιούχοι αυτασφαλίζονται στους Κλάδους Κύριας Σύνταξης και Παροχών Ασθένειας σε είδος του ΙΚΑ δηλαδή σε ποσοστό 26,45 %.
Ως βάση για τον υπολογισμό των μηνιαίων εισφορών του πρώην εργοδότη και του ΛΑΕΚ λαμβάνονται οι αποδοχές που αντιστοιχούν στον κατώτατο βασικό μισθό, όπως αυτός ορίζεται από την εκάστοτε ισχύουσα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (δηλαδή 751,39 ευρώ).
Η αυτασφάλιση αρχίζει από την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης στο ΙΚΑ.
Η αυτασφάλιση διενεργείται για 25 ημέρες κατά μήνα, με εξαίρεση τον μήνα της απόλυσης και αυτόν της καθ΄ οιονδήποτε τρόπο διακοπής ή αναστολής της αυτασφάλισης.
Στο κόστος της αυτασφάλισης συμμετέχει υποχρεωτικά ο πρώην εργοδότης – καταγγέλλων τη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, κατά :
α) Ποσοστό 50%, προκειμένου για ασφαλισμένους που έχουν συμπληρώσει ημερολογιακά το 55ο έτος της ηλικίας τους και δεν έχουν υπερβεί το 60ο έτος και για το χρονικό διάστημα που υπολείπεται μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας και των απαιτούμενων ημερών ασφάλισης για λήψη πλήρους σύνταξης γήρατος από ίδιο δικαίωμα και μέχρι 3 χρόνια κατ΄ ανώτατο όριο.
β) Ποσοστό 80% , προκειμένου για ασφαλισμένους που έχουν συμπληρώσει ημερολογιακά το 60ο έτος της ηλικίας τους και δεν έχουν υπερβεί το 64ο έτος και για το χρονικό διάστημα που υπολείπεται μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας και των απαιτούμενων ημερών ασφάλισης για λήψη πλήρους σύνταξης γήρατος από ίδιο δικαίωμα και μέχρι 3 χρόνια κατ΄ ανώτατο όριο.
Το υπολειπόμενο κόστος της αυτασφάλισης των περιπτώσεων α΄ και β΄ αναλαμβάνει ο κλάδος ΛΑΕΚ του ΟΑΕΔ για όσα χρόνια υφίσταται υποχρέωση καταβολής από τον καταγγέλλοντα τη σύμβαση εργοδότη.
Υπόχρεοι για καταβολή εισφορών είναι όλες οι ιδιωτικές επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις και γενικά οι εργοδότες του ιδιωτικού τομέα.
Οι εισφορές που θα προκύψουν από την αυτασφάλιση, εφόσον καταβληθούν μέχρι 31/03/2012 δεν θα επιβαρυνθούν με πρόσθετα τέλη.
Αν δεν καταβληθούν οι εισφορές του εργοδότη, εισπράττονται σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων αναγκαστικά μέτρα.
Αν διαπιστωθεί ότι, ο άνεργος που αυτασφαλίζεται παράλληλα απασχολείται και στον υπόχρεο εργοδότη τότε θα ακυρωθεί η αυτασφάλιση και θα καταλογισθούν εισφορές σε βάρος του υπόχρεου εργοδότη με βάση την εργασιακή σχέση που υπήρχε πριν την εικονική απόλυση, αν διαπιστωθεί ότι απασχολείται σε άλλο εργοδότη ή ασκεί ελεύθερο επάγγελμα ή αυτοαπασχολείται θα διακόπτεται γι΄ αυτόν η αυτασφάλιση.
Λήξη της αυτασφάλισης επέρχεται:
- Ο δικαιούχος καταστεί συνταξιούχος εξ ιδίου δικαιώματος λόγω γήρατος ή αναπηρίας.
- Με την συμπλήρωση του 64ου έτους της ηλικίας του.
- Με τη συμπλήρωση της 3ετούς διάρκειας αυτασφάλισης.
- Ο δικαιούχος -υπαχθείς στην αυτασφάλιση- υπήκοος τρίτης χώρας, παύει να διαθέτει νόμιμη άδεια διαμονής για εργασία σε ισχύ.
- Όταν η επιχείρηση διακόψει οριστικά και αποδεδειγμένα την λειτουργία της.
- Με υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/86 του ασφαλισμένου ότι επιθυμεί τη διακοπή της αυτασφάλισής του.
- Με το θάνατο του υπαγχθέντος στην αυτασφάλιση.
Αναστολή της επέρχεται όταν ο δικαιούχος:
- Λαμβάνει επίδομα ασθενείας από το ΙΚΑ.
- Αναλαμβάνει εργασία, ασφαλιστέα σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης.
- Συνταξιοδοτείται λόγω μερικής αναπηρίας ορισμένου χρόνου.
- Για οποιοδήποτε λόγο δεν καθίσταται διαθέσιμος στην αγορά εργασίας.
Η αυτασφάλιση δύναται να συνεχιστεί με την προϋπόθεση της υποβολής σχετικής αίτησης προς το Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. από τον ενδιαφερόμενο εντός 60 ημερών από την ημερομηνία άρσης του λόγου αναστολής.
Η διάρκεια της συγκεκριμένης αυτασφάλισης μπορεί να υπερβεί τα 3 χρόνια από την ημερομηνία ένταξης σ΄ αυτήν με πόρους του ΛΑΕΚ εφόσον:
- Υπολείπονται έως 150 ημέρες ασφάλισης, για τη συμπλήρωση προϋποθέσεων πλήρους ή μειωμένης συνταξιοδότησης του δικαιούχου.
- Υπολείπονται 6 μήνες ασφάλισης για τη συμπλήρωση του αντίστοιχου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης.
Ιατροφαρμακευτική κάλυψη για άνεργους πρώην ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ
Όσον αφορά στην παροχή ασθένειας σε είδος, προς τους ασφαλισμένους του Οργανισμού Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ), ηλικίας άνω των 30 και έως 65 ετών, εγκύκλιος του Οργανισμού προβλέπει ότι εφόσον διέκοψαν την άσκηση του επαγγέλματός τους, καλύπτονται για παροχές ασθενείας σε είδος (ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη) από τον Κλάδο Υγείας του Οργανισμού για 2 χρόνια από τη διακοπή της ασφάλισης και συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
Α) Έχουν πραγματοποιήσει στην ασφάλιση οποιουδήποτε ασφαλιστικού οργανισμού 600 ημέρες εργασίας ή 2 χρόνια.
Το όριο αυτό αυξάνεται ανά 120 ημέρες ή τέσσερις 4 μήνες κάθε χρόνο μετά τη συμπλήρωση του 30ου έτους της ηλικίας και μέχρι τη συμπλήρωση 4.500 ημερών ή δεκαπέντε 15 ετών ασφάλισης.
Β) Να μην ασφαλίζονται για οποιονδήποτε λόγο στο Δημόσιο ή σε ασφαλιστικό οργανισμό (ακόμη και ως έμμεσα μέλη).
Τo δικαίωμα για παροχές ασθενείας ισχύει για 2 έτη από την ημερομηνία διακοπής της ασφάλισης, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υφίσταται οποιαδήποτε οφειλή στον ΟΑΕΕ ή εφόσον η οφειλή έχει ρυθμιστεί σε δόσεις οι οποίες καταβάλλονται κανονικά.
Διευκρινίζεται ότι οι άνεργοι το πρώτο έτος μετά τη διακοπή της ασφάλισης, θα δικαιούνται όλες τις παροχές (σε είδος και χρήμα) και το δεύτερο έτος σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις μόνο παροχές σε είδος.
Ως παροχές σε είδος νοούνται μόνο η ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη και καλύπτονται τόσο οι άμεσα ασφαλισμένοι όσο και τα προστατευόμενα μέλη των οικογενειών τους.
