H «Καθημερινή» επιχειρεί να απαντήσει σε όλα αυτά τα ερωτήματα και να εξηγήσει με όσο το δυνατόν πιο απλό τρόπο τη φιλοσοφία κάθε λογιστικό συστήματος καταγραφής των δημόσιων οικονομικών.
Ισοζύγιο σε ταμειακή βάση
Το ισοζύγιο σε ταμειακή βάση είναι η πιο απλή μορφή καταγραφής των δημοσίων οικονομικών. Το κράτος καταγράφει τα έσοδα, την ώρα που τα εισέπραξε και τις δαπάνες του, τη στιγμή που τις πραγματοποίησε. Η διαφορά μεταξύ των δύο οδηγεί σε έλλειμμα όταν οι δαπάνες είναι μεγαλύτερες από τα έσοδα και σε πλεόνασμα όταν συμβαίνει το αντίθετο.
Σε ταμειακή βάση είναι τα στοιχεία της εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού που δημοσιοποιεί κάθε μήνα το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Επίσης, δημοσιοποιούνται στοιχεία σε ταμειακή βάση για τη λεγόμενη Γενική Κυβέρνηση, στην οποία εκτός από την κεντρική διοίκηση, περιλαμβάνονται οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, τα ασφαλιστικά ταμεία, τα νοσοκομεία και άλλα ΝΠΔΔ.
Στο ισοζύγιο σε ταμειακή βάση, για παράδειγμα, καταγράφεται η εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες, στο έτος που έγιναν πληρωμές και όχι στο έτος που δημιουργήθηκε η υποχρέωση προς τους ιδιώτες. Δηλαδή, εάν το Δημόσιο πλήρωσε τον Ιανουάριο του 2013 σε κάποιον προμηθευτή του 1 εκατ. ευρώ για υλικά που του παρέδωσε τον Νοέμβριο του 2012, η δαπάνη καταγράφεται το 2013 και διαμορφώνει το ισοζύγιο σε ταμειακή βάση του 2013.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε χθες το ΓΛΚ, η Γενική Κυβέρνηση παρουσίασε το 2013 πρωτογενές έλλειμμα 451 εκατ. ευρώ σε ταμειακή βάση.
Από αυτά και μόνο τα δημοσιοποιημένα στοιχεία δεν μπορεί κανείς με ασφάλεια να υπολογίσει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα με βάση το Ευρωπαϊκό Λογιστικό Σύστημα της Eurostat.
ΤτΕ
Στοιχεία για την εξέλιξη των εσόδων και των δαπανών του κράτους σε ταμειακή βάση ανακοινώνει κάθε μήνα και η Τράπεζα της Ελλάδος, παρακολουθώντας τις αντίστοιχες κινήσεις λογαριασμών του ελληνικού Δημοσίου σε αυτή. Ωστόσο, υπάρχουν διαφορές με τα αντίστοιχα ταμειακά στοιχεία που ανακοινώνει το ΓΛΚ. Για παράδειγμα, στο δελτίο της ΤτΕ δεν περιλαμβάνονται ως έσοδα οι επιστροφές κερδών από ελληνικά ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης.
Ο υπολογισμός της Eurostat
Το Ευρωπαϊκό Λογιστικό Σύστημα (ESA) που χρησιμοποιεί η Eurostat είναι ο δεύτερος τρόπος καταγραφής των δημοσίων οικονομικών και ισχύει σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Υποτίθεται ότι με αυτό τον τρόπο καταγραφής, η πραγματική εικόνα των δημοσίων οικονομικών είναι σαφέστερη.
Ετσι, εάν το Δημόσιο πλήρωσε τον Ιανουάριο του 2013 σε κάποιον προμηθευτή του 1 εκατ. ευρώ για υλικά που του παρέδωσε τον Νοέμβριο του 2012, η δαπάνη θα καταγραφεί στο ισοζύγιο του 2012, αφού τότε έγινε η παράδοση.
Αλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το μέρισμα της ΤτΕ. Η ΤτΕ θα καταβάλει το μέρισμα των 480 εκατ. ευρώ για τη χρήση του 2013, τον Φεβρουάριο. Ταμειακά θα καταγραφεί στα έσοδα του Δημοσίου του 2014, αλλά με βάση τους κανόνες της Eurostat το ποσό αυτό θα περιληφθεί στα κρατικά έσοδα του 2013.
Οι παραπάνω περιπτώσεις αποτελούν μόνο δύο από τις δεκάδες διαφορές που υπάρχουν μεταξύ του συστήματος της ταμειακής καταγραφής των δημόσιων οικονομικών και της καταγραφής κατά ESA. Για να προκύψει ασφαλές αποτέλεσμα κατά τα πρότυπα της Εurostat για το ισοζύγιο ενός έτους, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το πρώτο δίμηνο του επόμενου έτους, ώστε να έχουν ληφθεί υπόψη όλες αυτές οι διαφορές.
Στο πλαίσιο αυτό, μέχρι το τέλος Μαρτίου 2014 το υπουργείο Οικονομικών θα έχει ολοκληρώσει την συλλογή όλων των στοιχείων για τις πληρωμές και τις εισπράξεις των οργανισμών της Γενικής Κυβέρνησης και θα αποστείλει τα στοιχεία στην Eurostat προς επικύρωση. Οι υπηρεσίες της τελευταίας ελέγχουν εάν έχει εφαρμοστεί σωστά η προβλεπόμενη διαδικασία και ανακοινώνουν επισήμως τα αποτελέσματα.
Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2014, το πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης για το 2013 θα είναι πλεονασματικό κατά 3,9 δισ ευρώ, όταν σε ταμειακή βάση ήταν ελλειμματικό κατά 451 εκατ. ευρώ, όπως ανακοινώθηκε χθες.
Η μέθοδος της τρόικας
Ενας διαφορετικός τρόπος καταγραφής των δημοσίων οικονομικών έχει συμφωνηθεί μεταξύ Ελλάδας και τρόικας. Η μέθοδος στηρίζεται στη φιλοσοφία του Ευρωπαϊκού Λογιστικού Συστήματος (ESA), αλλά εξαιρεί τα έσοδα που δεν έχουν μόνιμο χαρακτήρα.
Η συμφωνία των δύο πλευρών προβλέπει ότι προσωρινού χαρακτήρα παρεμβάσεις που τονώνουν τα έσοδα χωρίς όμως να έχει προηγηθεί κάποια διαρθρωτική αλλαγή που θα διασφαλίσει τα ίδια έσοδα για κάθε ένα από τα επόμενα χρόνια ή αντιστοίχως επιβαρύνει τις δαπάνες για ένα και μόνο έτος, δεν θα ληφθεί υπόψη στον υπολογισμό του πρωτογενούς ισοζυγίου. Ετσι, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής (ΠΟΠ), το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης δεν περιλαμβάνει:
- Την αναδρομική μείωση του επιτοκίου για δάνεια από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
- Τη μεταφορά των αποδόσεων των Ελληνικών ομολόγων από τις Κεντρικές Τράπεζες του Ευρωσυστήματος (ANFAs και SMPs).
- Την επίπτωση από τη στήριξη των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Στο πλαίσιο αυτό, ο προϋπολογισμός του 2014 προβλέπει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης του 2013 βάσει των όρων του ΠΟΠ θα διαμορφωθεί στα 812 εκατ. ευρώ, όταν κατά Eurostat υπολογίζεται ότι θα ανέλθει στα 3,9 δισ ευρώ.
Πάντως, από τη στιγμή που η Ελλάδα έχει συμφωνήσει με την τρόικα σε ένα διαφορετικό τρόπο καταγραφής του ισοζυγίου της, ελέγχεται από την τρόικα βάσει αυτών των όρων και όχι εκείνων της Eurostat. Οπότε, το κρίσιμο νούμερο για την χώρα είναι τα 812 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο στόχος αυτός έχει υπερκαλυφθεί και μάλιστα αρκετοί υποστηρίζουν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα μπορεί να ξεπεράσει και το 1,5 δισ ευρώ. Αυτό, όμως, θα γίνει γνωστό μετά το πρώτο δίμηνο του 2014 και το όποιο μέγεθος θα οριστικοποιηθεί επισήμως μετά την ανακοίνωση της Eurostat στις 23 Απριλίου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ:
