Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι των νέων ρυθμίσεων, καθώς τα πλασματικά χρόνια για τα παιδιά υπολογίζονται έξτρα από τα υπόλοιπα χρόνια που αναγνωρίζονται. Ετσι μπορούν να αναγνωρίσουν:
Από ένα έως πέντε έτη για τα παιδιά. Ειδικότερα, ένα έτος για το πρώτο παιδί, δύο για το δεύτερο και άλλα δύο για το τρίτο.
Από τέσσερα έως επτά πλασματικά έτη εκτός του χρόνου για τα παιδιά (π.χ. στρατός, σπουδές). Με βάση τη νομοθεσία μπορούν να αναγνωρίσουν τέσσερα έτη φέτος, πέντε τον επόμενο χρόνο, έξι το 2013 και επτά από το 2014 και μετά.
Επιπρόσθετα, οι υπάλληλοι του Δημοσίου είναι κερδισμένοι και γιατί γι' αυτούς η εξαγορά των πλασματικών είναι πολύ πιο οικονομική. Υπολογίζεται για όλες τις κατηγορίες ποσοστιαία επί των συντάξιμων αποδοχών τους και σε γενικές γραμμές κυμαίνεται από 90 έως 120 ευρώ για κάθε μήνα εξαγοράς.
Με τη βοήθεια του δικηγόρου Διονύση Ρίζου, που ειδικεύεται σε θέματα εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου, δημοσιεύουμε δέκα απαντήσεις για τα πλασματικά έτη:
1. Ποιοι δικαιούνται να κάνουν χρήση των πλασματικών. Τα πλασματικά έτη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θεμελίωση ή προσαύξηση της σύνταξης από τους ασφαλισμένους που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από την 1η Ιανουαρίου 2011 και μετά. Ολοι όσοι έχουν κατοχυρώσει δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2011 μπορούν να αναγνωρίσουν μόνον όσους χρόνους προβλεπόταν έως τότε και με τους περιορισμούς που ίσχυαν (στρατός, επιδότηση ανεργίας - ασθένειας κ.λπ.).
Σημειώνεται πως οι ασφαλισμένοι σε δύο φορείς κύριας ασφάλισης μπορούν να κάνουν χρήση των εξαγορών για θεμελίωση ή προσαύξηση μόνο στον έναν από αυτούς, ενώ όσοι ήδη λαμβάνουν σύνταξη από κάποιον οργανισμό δεν μπορούν να εξαγοράσουν πλασματικά για να θεμελιώσουν και να συνταξιοδοτηθούν από δεύτερο φορέα.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως τον πλασματικό χρόνο των τέκνων μπορούν να τον εξαγοράσουν και οι δύο γονείς.
2. Πότε μπορούν να αναγνωριστούν τα πλασματικά έτη. Η εξαγορά-αναγνώριση των πλασματικών ετών μπορεί να γίνει οποτεδήποτε μόνο για τους ασφαλισμένους των φορέων του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Αντίστοιχα προβλέπεται και για τους ασφαλισμένους του Δημοσίου. Είναι όμως απαραίτητο καθώς δεν έχουν έρθει διευκρινίσεις επί του θέματος, και για αποφυγή αναδρομικών αλλαγών, να υποβληθούν οι σχετικές αιτήσεις στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους εντός του έτους κατά το οποίο επιθυμεί ο ασφαλισμένος να θεμελιώσει δικαίωμα.
Κατά συνέπεια όποιος επιθυμεί να συνταξιοδοτηθεί με διατάξεις που ισχύουν το 2011 και να αποφύγει την επιβάρυνση των επόμενων ετών χρειάζεται να ζητήσει εξαγορά ή αναγνώριση εντός του έτους.
Η εξόφληση
Η εξόφληση δεν είναι απαραίτητο να γίνει εντός του έτους όμως. Αυτή μπορεί να γίνει οιαδήποτε στιγμή και μέχρι τη συνταξιοδότηση, αρκεί με τον πλασματικό χρόνο και τον χρόνο ασφάλισης έως το 2011 να συμπληρώνεται το απαραίτητο διάστημα ασφάλισης για θεμελίωση με τα όρια και τις προϋποθέσεις της φετινής χρονιάς.
Η υπηρεσία είναι αρμόδια να διεξαγάγει τον σχετικό έλεγχο. Ο ασφαλισμένος εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της αναγνώρισης και επιθυμεί να υποβάλει αίτημα για συνταξιοδότηση θα πρέπει να καταθέσει υπεύθυνη δήλωση, στην οποία να αναφέρει τον αριθμό πρωτοκόλλου της αίτησης εξαγοράς, ώστε να κριθεί και εκκαθαριστεί μαζί με τον φάκελο συνταξιοδότησης.
3. Ποιοι χρόνοι εξαγοράζονται και ποιοι αναγνωρίζονται. Για τους υπαλλήλους του Δημοσίου όλες οι κατηγορίες των πλασματικών ετών αναγνωρίζονται με καταβολή εισφορών. Οι μόνοι χρόνοι για τους οποίους δεν απαιτείται εξαγορά είναι εκείνοι για τους οποίους οι ασφαλισμένοι έχουν επιδοτηθεί, όπως η ανεργία και η ασθένεια, οι οποίοι όμως δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους δημοσίους υπαλλήλους. Αλλωστε, στην αναρρωτική άδεια ή στην άδεια ασθενείας ο υπάλληλος λαμβάνει κανονικά αποδοχές και ο χρόνος του είναι συντάξιμος. Δεν επιδοτείται. Στο Δημόσιο το κόστος της εξαγοράς για τα πλασματικά έτη ανέρχεται στο 6,67% επί των συντάξιμων αποδοχών, όπως αυτές διαμορφώνονται κατά τη στιγμή της αίτησης. Δηλαδή ανάλογα με την περίπτωση κυμαίνεται από 90 ευρώ μέχρι 120 ευρώ ανά μήνα εξαγοράς. Οι χρόνοι για τους οποίους καταβάλλονται εισφορές μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για θεμελίωση όσο και για προσαύξηση της σύνταξης.
4. Απαραίτητος διανυθείς χρόνος ασφάλισης για τη χρήση πλασματικών. Για τη μεγάλη πλειονότητα των πλασματικών ετών απαιτούνται 12 έτη ασφάλισης για τη χρήση των πλασματικών. Σε αυτά προσμετράται και ο χρόνος στον ιδιωτικό τομέα σε οποιονδήποτε φορέα ασφάλισης. Ειδικά για τον χρόνο των τέκνων απαιτείται προηγούμενη 15ετής δημόσια υπηρεσία (δηλαδή να έχει συμπληρώσει ο ασφαλισμένος 15 έτη στο Δημόσιο με οποιαδήποτε σχέση εργασίας).
5. Σε ποιες περιπτώσεις δεν μπορεί ο αναγνωριζόμενος χρόνος να χρησιμοποιηθεί για θεμελίωση. Ο αναγνωριζόμενος χρόνος μέσω πλασματικών με πρόσφατη εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για θεμελίωση σε ειδικότερες κατηγορίες (μητέρες ανηλίκων, τρίτεκνοι) από τους νέους ασφαλισμένους. Επιπρόσθετα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τους αιτούμενους συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας ή θανάτου.
Στο Δημόσιο, αντίθετα, οι γονείς ανηλίκων τέκνων αλλά και οι τρίτεκνοι νέοι ασφαλισμένοι μπορούν κανονικά να χρησιμοποιήσουν τον πλασματικό χρόνο των τέκνων για θεμελίωση, αφού έως σήμερα δεν υπάρχει σχετική διάταξη που να τους εξαιρεί.
6. Πότε μπορεί να γίνει η εξόφληση. Η εξόφληση της εξαγοράς μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ μέσα σε 3 μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης είτε με δόσεις από τον επόμενο από τον μήνα κοινοποίησης της απόφασης, που σε αριθμό είναι τόσες όσοι και οι μήνες εξαγοράς. Στην εφάπαξ αναγνώριση ο ασφαλισμένος έχει έκπτωση στο 15% επί του ποσού που πρόκειται να καταβληθεί. Εφόσον ενδιάμεσα και μέχρι την αίτηση συνταξιοδότησης δεν έχει εξοφληθεί το σχετικό ποσό, τότε γίνεται παρακράτησή και έως την εξόφληση.
7. Αναδρομική θεμελίωση. Προσοχή χρειάζεται στη χρήση των πλασματικών ετών από τους ασφαλισμένους του Δημοσίου που επιθυμούν να κατοχυρώσουν δικαίωμα σε κάποιες από τις ειδικότερες κατηγορίες (τρίτεκνοι, γονείς ανηλίκων) με χρήση των πλασματικών ετών. Αυτό γιατί ο χρόνος των τέκνων και εκείνος της στρατιωτικής θητείας λειτουργούν αναδρομικά και εφόσον αθροιστικά συμπληρώνονται 25 έτη ασφάλισης την 31η Δεκεμβρίου 2010, τότε ο υπάλληλος θεμελιώνει δικαίωμα με τις διατάξεις που έως τότε ίσχυαν χωρίς να ευνοείται.
8. Κενά εργασίας. Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου που είχαν προηγούμενη ασφάλιση σε φορέα του ιδιωτικού τομέα δεν μπορούν να εξαγοράσουν κενά ασφάλισης.
9. Χρόνος σπουδών. Ο χρόνος σπουδών που συμπίπτει με συντάξιμο χρόνο ή χρόνο ασφάλισης σε άλλον φορέα ή στο Δημόσιο δεν μπορεί να αναγνωριστεί ως πλασματικός. Δηλαδή, υπάλληλος ο οποίος απέκτησε το πτυχίο κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας ή εργαζόμενος μπορεί να αναγνωρίσει μόνο εκείνο τον χρόνο από τις σπουδές του, που δεν συμπίπτει με τον χρόνο εργασίας του. Επιπλέον, ο υπάλληλος που διαθέτει περισσότερα του ενός πτυχία μπορεί να αναγνωρίσει ως χρόνο σπουδών μόνο τον χρόνο που απαιτήθηκε για την απόκτηση του πτυχίου που χρησιμοποίησε για να διοριστεί ή να μεταταγεί ή να ενταχθεί στη θέση που κατέχει.
10. Πλασματικά έτη και μισθολογική εξέλιξη. Τα πλασματικά έτη λειτουργούν ως χρόνος για θεμελίωση και κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Δεν μπορούν να θεωρηθούν προϋπηρεσία σε καμία περίπτωση. Με την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί εάν τα πλασματικά έτη θα εξαγοράζονται με τις συντάξιμες αποδοχές των προηγούμενων κλιμακίων ή με τις παρούσες. Επίσης δεν διευκρινίζεται τι θα συμβεί στην περίπτωση που υπάλληλος με τα πλασματικά συμπληρώνει τα έτη για έξοδο στην εφεδρεία, αν και φαίνεται ότι δεν θα προσμετρώνται.
Δύο παραδείγματα-πιλότος για δημοτικό υπάλληλο και εκπαιδευτικό
Ενδεικτικά αναφέρονται δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα για τα πλασματικά έτη στο Δημόσιο.
Ερώτηση: Δημοτικός υπάλληλος, μητέρα δύο παιδιών, εκ των οποίων το ένα ανήλικο, προσελήφθη με σύμβαση στον δήμο το 1987. Το 1991 έγινε αορίστου χρόνου και το 2001 μονιμοποιήθηκε. Εχει θεμελιώσει σχετικό δικαίωμα ως μητέρα ανηλίκου; Αν όχι, τι μπορεί να κάνει;
Απάντηση: Η μητέρα του παραδείγματος δεν έχει θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης. Εάν δεν έχει χρόνο σπουδών ή άλλο πλασματικό χρόνο, δεν μπορεί να θεμελιώσει μόνο με τον πλασματικό των παιδιών γιατί δεν έχει 15 έτη στο Δημόσιο. Επομένως θα συμπληρώσει 25ετία το 2012 και θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 55 ετών.
Ερώτηση: Εκπαιδευτικός, διορισμένος το 1989. Εχει 24 μήνες στρατιωτικής θητείας και είναι πατέρας 2 τέκνων, 22 και 17 ετών. Είναι σήμερα 47 ετών. Μπορεί να θεμελιώσει εντός του 2011 δικαίωμα συνταξιοδότησης; Και αν ναι, πότε μπορεί να αποχωρήσει;
Απάντηση: Ο ασφαλισμένος του παραδείγματος έχει συνολικά 22 έτη ασφάλισης στο Δημόσιο. Για τη θεμελίωση δικαιώματος, εφόσον υφίσταται ανήλικο τέκνο, απαιτούνται 25 έτη ασφάλισης. Μπορεί επομένως αναγνωρίζοντας τουλάχιστον 3 έτη να οδηγηθεί σε θεμελίωση εντός του 2011, οπότε θα μπορεί να αποχωρήσει από τη συμπλήρωση του 52ου έτους της ηλικίας του κι έπειτα.
(Πηγή: Εθνος)
