Μέχρι και δέκα χρόνια αυξάνονται σταδιακά τα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ, που δεν πρόλαβαν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010.
Οι ανατροπές αγγίζουν τους παλιούς ασφαλισμένους (δηλαδή όσους μπήκαν στην αγορά εργασίας πριν από το 1993), που θα θεμελιώσουν μέσα στα επόμενα χρόνια συνταξιοδοτικό δικαίωμα.
Στόχος είναι να κλείσουν οι πόρτες εξόδου πριν από το 65ο έτος της ηλικίας ή εναλλακτικά το 60ό έτος για όσους έχουν 40 έτη υπηρεσίας (πλήρης σύνταξη). Μεγάλες χαμένες είναι οι μητέρες ανηλίκων, οι οποίες με διαδικασίες-εξπρές (συγκεκριμένα μέχρι το 2013) θα δουν το όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη να πηγαίνει από το 55ο στο 65ο έτος.
Οι νέες ρυθμίσεις θα υλοποιηθούν σε δόσεις και θα ολοκληρωθούν το αργότερο μέχρι το 2015. Οπως τονίζει ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος, που ειδικεύεται σε θέματα εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου: «Ουσιαστικά η μεταβατικότητα των αλλαγών ευνοεί όσους προλάβουν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα όσο το δυνατό νωρίτερα».
Πλασματικά
«Κλειδί» για την ταχύτερη θεμελίωση - συνταξιοδότηση αποτελεί η αναγνώριση πλασματικών ετών ασφάλισης, όπως είναι οι σπουδές, ο στρατός και ο χρόνος ανατροφής παιδιών. Φέτος μπορούν να αναγνωριστούν έως και τέσσερα χρόνια, ενώ σταδιακά το 2014 θα πάμε στα επτά έτη. Αναλυτικά οι αλλαγές στα όρια συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ έχουν ως εξής:
1. Aντρες. Τέλος μπαίνει στη συνταξιοδότηση με 35ετία από το ΙΚΑ για όσους ασφαλισμένους δεν πρόλαβαν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010. Φέτος απαιτούνται 36 έτη ασφάλισης και η συμπλήρωση του 58ου έτους για την «έξοδο» στη σύνταξη.Τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης θα αυξάνονται κατά δώδεκα μήνες τον χρόνο, μέχρι να φτάσουν τα 40 χρόνια. Παράλληλα από το 2012 ξεκινά η αύξηση και του ορίου ηλικίας, ώστε μέσα σε μία διετία να πάει από το 58ο στο 60ό έτος της ηλικίας. Σε ισχύ παραμένει και η διάταξη για συνταξιοδότηση στο 65ο έτος της ηλικίας με 15 έτη ασφάλισης.
Μάλιστα οι ασφαλισμένοι έχουν το δικαίωμα να πάρουν μειωμένη σύνταξη σε ηλικία 60 ετών, εφόσον συμπληρώνουν τουλάχιστον 100 ημέρες ασφάλισης κάθε έτος την τελευταία πενταετία πριν από την υποβολή της αίτησης.
Σημειώνεται πως ο χρόνος επιδοτούμενης ανεργίας δεν προσμετράται για τη συμπλήρωση των 100 ενσήμων. Η ασφάλιση πρέπει να είναι πραγματική.
Παράλληλα πρέπει να επισημανθεί πως δεν έχει υπάρξει ρύθμιση για την παράταση της διάταξης που προβλέπει τη συνταξιοδότηση με 37ετία χωρίς όριο ηλικίας. Ετσι η συγκεκριμένη ρύθμιση ίσχυε μόνο για όσους συμπλήρωσαν τα απαιτούμενα χρόνια μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2010.Αντίθετα εξακολουθεί να ισχύει η διάταξη για συνταξιοδότηση με 10.000 ημέρες ασφάλισης με πλήρη σύνταξη. Ομως και σε αυτήν την περίπτωση οι ασφαλισμένοι θα δουν το όριο ηλικίας να αυξάνεται από τα 62 στα 65 μέχρι το 2015.
Τέλος δεν επεκτείνεται στους άνδρες ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα η δυνατότητα συνταξιοδότησης ως γονείς ανήλικων τέκνων ή ως τρίτεκνοι.
2. Γυναίκες. Στο 65ο έτος για πλήρη σύνταξη και στο 60ό έτος για μειωμένη θα πάει σταδιακά το όριο ηλικίας για τις γυναίκες που έχουν 15 έτη ασφάλισης. Η αύξηση του ορίου ηλικίας ξεκινά φέτος και θα ολοκληρωθεί το 2015.
Δικαίωμα
Παραμένει όμως η δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν στα 55 με μειωμένη ή στα 60 με πλήρη για όσες είχαν συμπληρώσει μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010 τόσο τα απαραίτητα 15 έτη ασφάλισης, όσο και το 55ο έτος της ηλικίας τους. Οι συγκεκριμένες ασφαλισμένες δεν επηρεάζονται από τις ανατροπές στο ασφαλιστικό.
Βέβαια δεν έχει ακόμη ρυθμιστεί ο τρόπος, με τον οποίο θα συνταξιοδοτούνται όσες ασφαλισμένες δεν εμπίπτουν στην παραπάνω κατηγορία. Δεν έχουν δηλαδή συμπληρώσει είτε το 55ο έτος τους ή 4.500 ημέρες ασφάλισης. Οι αλλαγές αγγίζουν και όσες γυναίκες συνταξιοδοτούνται με 10.000 ημέρες ασφάλισης.
Το όριο ηλικίας φέτος αυξάνεται κατά 12 μήνες και διαμορφώνεται στο 58ο έτος για πλήρη σύνταξη και στο 56ο έτος για μειωμένη με παράλληλη αύξηση του χρόνου ασφάλισης στα 10.400 ένσημα για το 2011. Από το επόμενο έτος δε και μέχρι το 2015 θα αυξάνονται κατά ένα εξάμηνο το όριο ηλικίας και κατά 400 ημέρες ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης. Στόχος να φτάσουν με την πλήρη ανάπτυξη του μέτρου τις 12.000 ημέρες ασφάλισης και το 60ό έτος για πλήρη σύνταξη και το 58ο για μειωμένη αντίστοιχα.
Για τη μειωμένη σύνταξη, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να σημειωθεί πως απαιτούνται 100 ημέρες ασφάλισης την τελευταία πενταετία, στις οποίες δεν μπορούν να προσμετρηθούν ημέρες επιδοτούμενες από τον ΟΑΕΔ. Είναι απαραίτητο να πρόκειται για πραγματική ασφάλιση, όπως και στην περίπτωση των ανδρών.
Και στην περίπτωση των γυναικών δεν έχει υπάρξει ρύθμιση για την παράταση της διάταξης που προβλέπει τη συνταξιοδότηση με 37ετία χωρίς όριο ηλικίας. Ετσι η συγκεκριμένη ρύθμιση ίσχυε μόνο για όσες γυναίκες συμπλήρωσαν τα απαιτούμενα χρόνια μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2010.
Στα 57 η έξοδος για μητέρες ανηλίκων
Κατά μία διετία αυξάνεται φέτος το όριο ηλικίας για τη συνταξιοδότηση των γυναικών με ανήλικα παιδιά, που θα συμπληρώσουν μέσα στη χρονιά 5.500 ημέρες ασφάλισης. Συγκεκριμένα για όσες μητέρες συμπληρώσουν φέτος τα απαιτούμενα έτη, η «έξοδος» θα γίνεται στα 57 με πλήρη σύνταξη και στα 52 με μειωμένη.
Ακόμη μια αύξηση στα όρια ηλικίας προβλέπεται για όσες μητέρες συμπληρώσουν 5.500 ημέρες ασφάλισης το 2012. Στην περίπτωση αυτή πλήρης σύνταξη θα καταβάλλεται στα 60 και μειωμένη στα 55. Να σημειώσουμε εδώ ότι στις περιπτώσεις της πρόωρης - μειωμένης (στα 52 ή 55) συνταξιοδότησης μητέρων με ανήλικα τέκνα δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση η συμπλήρωση συγκεκριμένων ημερών ασφάλισης τα έτη πριν από την υποβολή της αίτησης.
Οι αλλαγές θα ολοκληρωθούν το 2013, οπότε και το όριο ηλικίας διαμορφώνεται στο 65ο έτος για πλήρη σύνταξη και στο 60ό έτος για μειωμένη σύνταξη, το οποίο σημαίνει ότι για όσες μητέρες ανηλίκων τέκνων δεν καταστεί δυνατό να συμπληρώσουν τις απαραίτητες 5.500 ημέρες ασφάλισης μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2012, το ευνοϊκό καθεστώς καταργείται.
Σημειώνεται πως ειδικές ρυθμίσεις ισχύουν για τους εργαζομένους στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, που καλύπτονται από το ΙΚΑ (αναλυτικό ρεπορτάζ στη σελίδα 10 του ενθέτου).
Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης
Με τη συμπλήρωση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης, μπορούν οι μισθωτοί που καλύπτονται από το ΙΚΑ να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Με τον τρόπο αυτό ο εργαζόμενος «κλειδώνει» την αποχώρηση για το όριο ηλικίας και τοn χρόνο ασφάλισης που ισχύει κατά τη στιγμή της συμπλήρωσης και μπορεί να αποχωρήσει όποτε «πιάσει» την ηλικία (αλλά συγχρόνως έχει και τον απαιτούμενο χρόνο).
Συγκεκριμένα οι άντρες και οι γυναίκες (χωρίς ανήλικα παιδιά) θεμελιώνουν δικαίωμα με τη συμπλήρωση 10.500 ημερών ασφάλισης. Αυτό σημαίνει πως το όριο ηλικίας διαμορφώνεται ανάλογα με τη χρονιά συμπλήρωσης της 35ετίας.
Για παράδειγμα, ασφαλισμένος που συμπληρώνει τώρα 35 χρόνια, θα μπορέσει να πάρει σύνταξη, με βάση τις προϋποθέσεις που ισχύουν, τη φετινή χρονιά. Δηλαδή μπορεί να ανοίξει την... πόρτα εξόδου σε ηλικία 58 ετών με 36 έτη υπηρεσίας (ανεξαρτήτως τι θα προβλέπεται τη χρονιά που θα έχει αυτές τις προϋποθέσεις).
Από την άλλη μεριά, οι άνδρες που θα συμπληρώσουν φέτος 10.000 ημέρες ασφάλισης, «κλειδώνουν» δικαίωμα για να πάρουν πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 63ου έτους τους.
Αντίστοιχα, οι γυναίκες της ίδιας κατηγορίας που θα φτάσουν τις 10.000 ημέρες (33,3 έτη) μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2011, θα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη στα 56 και με πλήρη στα 58. Αναγκαία προϋπόθεση είναι να έχουν 10.400 ημέρες, μια και εκτός από το όριο αυξάνεται και ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης.
Επιπρόσθετα όσες ασφαλισμένες συμπλήρωσαν μέχρι το τέλος του προηγούμενου έτους τόσο 4.500 ημέρες όσο και το 55o έτος της ηλικίας τους, θεμελίωσαν δικαίωνα για να συνταξιοδοτηθούν με τα όρια που ίσχυαν έως τότε. Από την άλλη όσες έχουν ήδη συμπληρώσει το 55ο έτος τους αλλά όχι τα απαιτούμενα 4.500 ένσημα, θα «κλειδώσουν» δικαίωμα για το όριο που θα ισχύει την ημερομηνία πλήρωσης του ως άνω χρόνου ασφάλισης.
Για παράδειγμα, εργαζόμενη που μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010 είχε 4.800 ημέρες ασφάλισης και ήταν 56 ετών, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί άμεσα με μειωμένη σύνταξη. Για την καταβολή πλήρους σύνταξης πρέπει να συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας της.
Εάν η ίδια εργαζόμενη είχε 4.300 ημέρες ασφάλισης και συμπλήρωνε 4.500 εντός του 2011, θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί άμεσα με μειωμένη (έχει συμπληρώσει τα 56), στα 61 όμως με πλήρη.
Πρόβλημα έχει δημιουργηθεί με τις γυναίκες που έχουν ήδη άνω των 4.500 ημερών, όμως δεν έχουν συμπληρώσει τα 55. Οι υπηρεσίες βρίσκονται σε αναμονή σχετικής εγκυκλίου και κατά συνέπεια χιλιάδες γυναίκες βρίσκονται στον αέρα, καθώς δεν γνωρίζουν αν μπορούν να κάνουν κάτι για να κατοχυρώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα πριν από τα 60 για μειωμένη ή τα 65 για πλήρη.
Τέλος, οι ρυθμίσεις αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τις μητέρες ανήλικων τέκνων, καθώς με τη θεμελίωση δικαιώματος θα μπορέσουν να αποφύγουν τη δραματική αύξηση του ορίου ηλικίας. Για παράδειγμα, μητέρα ανήλικου τέκνου που συμπληρώνει φέτος 5.500 ημέρες ασφάλισης, «κλειδώνει» το όριο ηλικίας που ισχύει κατά τη στιγμή αυτή. Ετσι θα μπορέσει να πάρει πλήρη σύνταξη, όποτε πιάσει το 57ο έτος ή μειωμένη σε ηλικία 52 ετών, εφόσον αυτό συμβεί το 2011 ή στα 55 μειωμένη και στα 60 πλήρη, εφόσον συμπληρώσει τις 5.500 ημέρες το 2012.
(πηγή: Εθνος)
